Protokoły notarialne spisywane są przez notariusza w celu stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i zdarzeń (prawnych, faktycznych), a szczególnie odwołujących się do stawiennictwa stron lub składanych oświadczeń przez strony, jak również, na żądanie klienta, niestawiennictwa strony drugiej. Protokoły notarialne są także spisywane w innych sytuacjach podanych w ustawie, jak np. przyjmowanie papierów wartościowych, pieniędzy albo dokumentów na przechowanie.
Protokół notarialny jest zawsze spisywany przez notariusza w formie aktu notarialnego. Zwykle spisuje się protokoły walnych zgromadzeń wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych, a także spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych.
Protokół stawiennictwa i niestawiennictwa stron czynności jest spisywany w celu udokumentowania stawienia lub niestawienia się którejś ze stron czynności. Protokół notarialny jest spisywany na żądanie jednej ze stron w sytuacji uchylenia się drugiej od dokonania czynności, do której była zobowiązana. Notariusz może spisać protokół np. w przypadku, gdy upłynął termin zawarcia jakiejś przyrzeczonej umowy, a druga stron wciąż uchyla się od jej zawarcia. Praktykuje się wówczas przedkładanie przez strony, które się stawiły protokołu dokumentu, który potwierdza wezwanie strony niestawiającej się do dokonania czynności we wskazanym miejscu i czasie.
Protokół stawiennictwa
Protokół stawiennictwa stron czynności może być również spisany w obecności obu stron w sytuacji, gdy nie można dojść do porozumienia co do treści planowanej czynności. W protokole każda ze stron ma prawo do podania przyczyn, które, według niej, uniemożliwiają dojście do ugody. Stwierdza się stawiennictwo wszystkich stron, chęć finalizacji czynności, a także fakt niedojścia do porozumienia.
Protokół stawiennictwa też jest często spisywany w charakterze protokołu uzgodnień, np. na etapie, który poprzedza zawarcie umowy przedwstępnej. W protokole ustalane są postanowienia istotne dla stron i kwestie, które będą musiały znaleźć się w umowie, jaką planują zawrzeć w przyszłości.